Opportunity costs (ook wel alternatieve kosten of opportuniteitskosten genoemd) zijn het voordeel dat je mist of opgeeft door het kiezen van een alternatief. Je neemt dus beslissing A en daardoor kun je niet meer voor beslissing B kiezen. Ik ga proberen uit te leggen waarom dit zo belangrijk is bij beleggen en besparen.
Inhoudsopgave
Wat zijn opportunity costs?
Je hebt er misschien wel ooit van gehoord en vast wel een keer (onbewust) achteraf over nagedacht. Je mist een gebeurtenis, mogelijkheid of een kans omdat je een andere keuze hebt gemaakt. Dit gebeurt constant en brengt altijd keuzes met zich mee. Als je besluit om bijvoorbeeld Chinees eten af te halen, gaat dit ten koste van een lekkere pizza die je had kan afhalen bij een Italiaan. We pakken er even een ander voorbeeldje bij.
Je hebt niet alleen kosten voor de keuze die je maakt maar ook fictieve kosten voor de kans(en) die je mist.
Een voorbeeld
Als je besluit om een PlayStation 5 te kopen, kun je dat geld niet meer gebruiken om een Xbox Series X te kopen. Daardoor mis je alle mooie titels die exclusief uitkomen voor de Xbox maar kun je wel genieten van de exclusieve titels die uitkomen voor de PlayStation 5. Waarschijnlijk heb je die keuze bewust gemaakt. Misschien omdat veel vrienden ook een PS5 hebben gekocht en je het leuk vindt om samen met hun online te gamen. Je ziet dus duidelijk meer voordelen in de keuze voor de PlayStation 5. De voordelen van de PS5 wegen dus zwaarder op dan de voordelen van de Xbox.
Waarom zijn opportunity costs belangrijk?
Het maken van een keuze gaat dus ten koste van de keuze die je niet hebt gemaakt. Dat komt omdat tijd en geld schaars zijn. Er zit maar 24 uur in een dag en maar 7 dagen in een week, je kunt dus niet alles doen. Bovendien is de bankrekening ook niet oneindig dus elk weekend naar Parijs of Londen is ook niet mogelijk. Je moet dus constant beslissen waar je jouw tijd en geld aan uitgeeft. Het is dus belangrijk om je opties af te wegen door verder vooruit te kijken en de voor- en nadelen af te wegen van elke optie. Dit klinkt natuurlijk heel logisch maar je zal verrast zijn hoe vaak deze mindset techniek wordt overgeslagen bij het maken van financiële keuzes. Ik zal weer wat voorbeelden gebruiken om dit uit te leggen, hoe het mis kan gaan.
Voorbeelden hoe het niet moet
Jake wil graag gaan studeren maar moet de keuze maken om daarvoor te lenen of niet. Hij besluit om 50% van de studiekosten te lenen en voor de rest van de kosten te werken.
André vindt achterin zijn kast een mooie fles wijn uit een goed jaar. De wijn blijkt zo exclusief te zijn dat deze fles behoorlijk wat waard is (€300,-). Hij besluit met zijn vrouw de wijn op te drinken en hebben een heerlijke avond.
Lotte is klaar met studeren, heeft een mooie baan in het midden van de stad en moet gaan beslissen waar ze gaat wonen. Ze kan een appartement met haar vriend huren midden in de stad (€1.500,- per maand) of in een buitenwijk (€900,-). Als ze in de buitenwijk gaat wonen moet ze wel een auto hebben want het openbaar vervoer is geen optie. Ze rekent alles netjes door en een auto kost haar maar €300,- per maand (inclusief afschrijving). Ze kiest voor het appartement in de buitenwijk omdat die optie goedkoper is.
Zowel Jake, André als Lotte hebben niet gekeken naar de opportunity costs van hun keuzes. Jake kiest ervoor om te gaan studeren maar had ook 4 of 5 jaar kunnen werken, geld verdienen en werkervaring op kunnen doen. Bovendien zou hij geen studieschuld hebben.
De fles wijn lijkt misschien gratis te zijn maar kost eigenlijk de waarde van de fles wijn die hij had kunnen krijgen als hij de fles wijn zou verkopen. Wat gratis is kost eigenlijk €300,-.
En Lotte neemt in haar keuze niet mee dat ze elke dag ruim een uur onderweg is. Die tijd had ze ook kunnen gebruiken om te relaxen, iets anders doen of… om extra geld te verdienen.
Dat betekent natuurlijk niet dat de keuzes die ze hebben gemaakt, geen goede keuzes zijn. Het betekent wel dat zij niet het totale plaatje hebben geschetst wat ze hebben opgegeven bij het maken van de keuze.
Wanneer zijn opportunity costs belangrijk?
Vooral bij bedrijven en overheid zijn opportunity costs enorm belangrijk. Binnen de overheid omdat constant gedebatteerd moet worden waar het belastinggeld het beste kan renderen. Helpen we de ouderen met medische zorg of levert het geld de maatschappij meer op als we het besteden aan beter onderwijs voor de jeugd?
Bij bedrijven gaat dit nog een stapje verder. Als de CFO (financieel directeur) van Unilever graag €10.000.000,- meer wilt uitgeven aan marketing, moet hij niet alleen aan kunnen tonen dat dit meer omzet genereert. Hij moet ook aan kunnen tonen dat dit meer omzet genereert dan wanneer die €10.000.000,- zou worden geïnvesteerd in het verbeteren van de productie van levensmiddelen (zoals pindakaas of ijsjes) of het ontwikkelen van een nieuw product (zoals pindakaas met speculaaskoekjes erdoorheen).
Waarom zijn opportunity costs belangrijk voor jou?
Elke beslissing die jij maakt, gaat dus ten koste van een keuze die jij niet maakt. Als jij elke week luncht (€10,-) met je collega’s had je ook een Playstation 5 kunnen kopen aan het einde van het jaar. Door te lunchen maak je dus de keuze om geen PS5 te kopen.
Sterker nog als je die lunch zou investeren, zijn de opportunity costs nóg veel groter dan de prijs die je betaald voor de lunch. Als je dus €10,- per week overhoudt en die investeert (47 werkweken per jaar), mis je niet alleen €470,- euro per jaar maar ook de kans op rendement (ongeveer 7% per jaar). Rekenen we dat 20 jaar door, dan mis je toch €20.617,-. Dus voor je weer dat zinloze broodje koopt wat jou toch geen voldoening geeft, kun je ook bedenken wat je had kunnen doen met dat geld als je een andere keuze zou maken. Misschien maak je dan wel andere keuzes.
Denk dus niet alleen; ‘is dat broodje het waard’.
Denk ook; ‘is dat broodje waard wat ik nu niet kan doen’.
Niet alle opportunity costs worden uitgedrukt in geld
Er is meer in het leven dan geld. Ook bij opportunity costs. Wat je bespaart met het kopen van een broodje kan jou een fantastisch weekendje Barcelona opleveren. Toch een ervaring die je niet wilt missen. En als André die fles wijn had verkocht, zou hij de kans op een mooie avond met zijn vrouw hebben gemist. Dat is ook zeker wat waard toch?
Je kunt oneindig doorgaan in het afwegen van keuzes en bepalen wat de alternatieven zijn en wat daarvan de voor- en nadelen zijn. Om gek van te worden….. Doe dit dan ook zeker niet voor alles maar zeker wel voor de belangrijke (financiële) keuzes in je leven. Ik beloof je dat de tijd die je steekt in het maken van een afgewogen keuzes en daarbij kijkt naar de alternatieve keuzes, de tijd zeker waard is die je had kunnen besteden aan iets anders. Dat scheelt je alvast één opportunity cost!
Wat is jouw kans die je hebt gemist omdat je een andere keuze hebt gemaakt?
Mindset is enorm belangrijk voor de basis van je financiën. En weet je al wat assets en liabilities zijn? Nee? Lees dan zeker dit artikel!
