De jaarrekening van beursgenoteerde bedrijven is iets wat veel beleggers niet lezen. Dat is goed te begrijpen voor hen die zich niet zo thuis voelen in al die cijfers en (fiscale) regels. Toch is het goed om een beter begrip te krijgen van de jaarrekening want zo vorm je een voorsprong op al die beleggers die zich hier niet mee bezig houden.
Inhoudsopgave
Waarom is de jaarrekening belangrijk?
De jaarrekening vormt het hart van de financiële bedrijfsvoering van een bedrijf en aangezien een bedrijf winst (of financieel verantwoorde groei) probeert te maken is dit een belangrijk onderdeel. Voordat een bedrijf winst laat zien, gebeurt er namelijk veel en dat kun je teruglezen in de jaarrekening.
Het is belangrijk dat je (ongeveer) begrijpt wat er staat, zodat je een beter begrip kan krijgen van het bedrijf. Veel beleggers komen niet verder dan wat cijfertjes op Yahoo en Seeking Alpha. Als ze dan iets zien wat hun niet bevalt (bijvoorbeeld een jaar waarin de winst flink tegenvalt) dan haken veel beleggers af. Als jij dan de kennis hebt om deze oorzaak te achterhalen uit de jaarrekeningen van het bedrijf, kun je daar een beargumenteerd oordeel uithalen. Zo maak je betere (beleggingsbeslissingen en kun je een voordeel behalen op de beleggers die niet zo ver (kunnen) kijken.
Het is niet noodzakelijk dat je een jaarrekening leert lezen. Ik lees die ook niet vaak en ik laat het meestal bij de cijfers op Seeking Alpha. Toch is het goed om te weten wat het inhoudt zodat je ook de cijfers op websites als Yahoo en Seeking Alpha beter leert begrijpen en ook snapt wat er met een bedrijf aan de hand is als het toch niet loopt zoals jij had verwacht.
Wat is een jaarrekening?
Elk jaar moet een beursgenoteerd bedrijf de beleggers informeren over het reilen en zeilen in de organisatie. Veel beursgenoteerde bedrijven geven 4x per jaar een overzicht in de kwartaalverslagen. Financiële cijfers zijn hierbij heel belangrijk (maar niet het enige onderdeel). Dat gebeurt traditiegetrouw in 3 verschillende onderdelen. Zo heb je de:
- Winst- en verliesrekening (resultatenrekening)
- Kasstroomoverzicht
- Balans
Er zijn boeken vol geschreven over de jaarrekening maar voor dit artikel lichten we alle onderdelen kort toe.
Tip: wil je vaker jaarrekeningen lezen? Begin dan bij kleine Nederlands beursgenoteerde bedrijven. Deze rapporteren vaak in de Nederlandse taal en is daardoor makkelijker te begrijpen.
De winst- en verliesrekening
De Engelse vertaling van de winst- en verliesrekening is de ‘income statement’. Deze rekening begint altijd met de omzet (revenue) die een bedrijf heeft gehaald in een bepaalde periode. Meestal is die periode een kwartaal. Dit wordt vaak aangeduid als Q1 dat staat voor het eerste kwartaal (januari, februari en maart) van een bepaald jaar. Daarna volgen de kosten om die omzet (cost of revenue) mogelijk te maken. Denk hierbij aan arbeid, inkoop en gebruik van grondstoffen. Dan houd je de brutowinst (gross profit) over.
Helaas zijn we er dan nog (lang) niet en volgen de verkoop en algemene kosten (operating expenses). Dit zijn meestal aanverwante kosten die niet direct met de kosten voor productie te maken hebben. Wat je overhoudt is de operationele winst (operating income). De operationele winst staat gelijk aan de zogenaamde EBITDA. Dat is de winst (earning) voordat er (before) rente (interest), belastingen (taxes), afschrijvingen (depreciation), en afwaarderingen (amortisation). Wat je overhoudt is de nettowinst (net income) en dat is de échte winst (earnings).
In perspectief
Cijfers zeggen niet zoveel tot je ze in verhouding tot iets anders zet. Zo kun je de winst van het bedrijf vergelijken met de prijs van het aandeel in de vorm van de pe ratio. Ook kun je kijken naar de winstmarge van een bedrijf. Hiermee kijk je naar de winst ten opzichte van de omzet. Een hoge winstmarge zegt iets over de winstgevendheid van het bedrijf en kan duiden op een gezond bedrijf. Sterker nog; een bedrijf kan met een hoge winstmarge in crisistijd makkelijker overleven dan een bedrijf met flinterdunne winstmarges.
De winst van het bedrijf kun je gebruiken om het aandeel te waarderen met de multiple methode.
De balans
De balans van een bedrijf wordt ook wel de ‘balance sheet’ genoemd. Hierop staan alle bezittingen en schulden van het bedrijf. De bezittingen worden uitgesplitst in vaste activa en vlottende activa. De vaste activa bestaat meestal uit bezittingen die langer dan een jaar binnen het bedrijf zijn, zoals gebouwen, machines, wagenparken, inventaris en intellectueel eigendom. De vlottende activa is dus van kortere duur en bestaat meestal uit voorraden, grondstoffen en vorderingen (schulden die andere hebben bij het bedrijf).
Tegenover deze bezittingen (activa) staan de schulden (passiva). Samen moet dit in balans zijn. Je moet namelijk kunnen laten zien hoe je de activa die je bezit, kunt betalen met de passiva.
Bij de passiva kun je denken aan eigen vermogen (spaargeld) en kort- en langlopende schulden (leningen).
Waar kun je op letten?
Op de balans lees je de financiële gezondheid van het bedrijf. Hoe zijn de bezittingen bijvoorbeeld gefinancierd? Hoe is de verhouding tussen eigen vermogen (=goed) en schulden (=iets minder goed). Soms ‘spelen’ bedrijven ook met hun intellectueel eigendom maar daar zijn gelukkig accountant regels aan verbonden. Want wat is bijvoorbeeld Squid Game nou echt waard voor Netflix? Als het méér waard is, kun je er ook méér schulden tegenover zetten en dat heeft gevolgen voor de balans.
Kasstroomoverzicht
De winst- en verliesrekening en de balans zijn gebonden aan strenge regels vanuit de accountants (GAAP = Generally Accepted Accounting Principles). Vooral beleggers willen vooral weten hoeveel geld er precies in het bedrijf stroomt en hoeveel er precies uitstroomt. En daarvoor is het kasstroomoverzicht (cash flow statement). Het is te makkelijk om te zeggen dat het een versimpelde versie is van de winst- en verliesrekening. Die is meer gericht op opbrengsten en kosten. Het kasstroomoverzicht is gericht op inkomsten en uitgaven.
We beginnen altijd met de operationele winst (operational cash flow) en daarna worden verschillende uitgaven gemaakt. Denk aan de investeringen (investing cash flow), financieringen (financing cash flow) en rentebetalingen (interest cash flow). Ook kan het voorkomen dat er ook nog dividend wordt betaald en aandelen worden ingekocht. Die gaan allemaal van de kasstroom af en daarna houdt je de vrije- of netto kasstroom over (free cash flow). Die mag best negatief zijn, zolang er nog meer genoeg middelen op de balans staan.
Waarde
Met een overschot op de vrije kasstroom, kunnen vervolgens weer activiteiten uitgevoerd worden zoals dividend uitkeren, aandelen inkopen en investeringen en overnames doen.
Veel beleggers kijken liever naar de vrije kasstroom dan naar de winst omdat deze minder makkelijk te beïnvloeden is door fictieve zaken als afschrijvingen.
Sterker nog; je kunt de waarde van een aandeel berekenen met de Discounted Cashflow methode.
Ik hoop dat deze begrippen nu duidelijker zijn. Wil je meer weten? Dan raad ik je het boek ‘Zo lees je een jaarrekening’ van harte aan!
Als je dit artikel goed kan volgen, beleg je blijkbaar al wat langer. Misschien zijn deze artikels (voor gevorderden) wat voor jou:
